رامين پزشك

رطوبت به ميزان بخار آب موجود در هوا گفته مي شود. به گفته پزشكان، رطوبت نسبي داخل منزل بايد حدود 45 درصد باشد. در صورتي كه اين ميزان كمتر از 30 درصد باشد، هوا خيلي خشك محسوب مي شود. همچنين رطوبت نسبي هوا هرگز نبايد از 50 درصد تجاوز كند.
گفته مي شود براي اندازه گيري رطوبت داخل منزل مي توان سه قالب يخ كوچك را داخل يك ليوان قرار داد و به آن آب اضافه كرد. پس از سه دقيقه اگر رطوبت روي سطح خارجي ليوان شكل نگرفت، هواي داخل خانه خيلي خشك است و بايد مرطوب شود.

عضو انجمن ريه ايران دراين زمينه گفت: دستگاه هاي بخور را مي توان براي مرطوب نگه داشتن دماي هوا در محيط هاي دربسته مانند خانه به كار برد اما اين دستگاه ها هيچگونه جنبه درماني ندارد.
دكتر حميدرضا جباردارجاني فوق تخصص ريه و عضو انجمن ريه ايران روز يكشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمي ايرنا اظهار كرد: اگر در فصول سرد سال براي گرمايش خانه وسايلي مانند بخاري يا شومينه كه براي احتراق از اكسيژن استفاده مي كنند، بكار برده شود، رطوبت هوا به شدت كاهش مي يابد و خشكي هوا سبب بروز مشكلاتي در تنفس افراد مي شود.
وي افزود: بنابراين براي ايجاد رطوبت در هوا مي توان از دستگاه هاي بخور استفاده كرد. البته يك كتري آب نيز مي تواند همين بازدهي را داشته باشد.
جباردارجاني يادآور شد: دستگاه هاي بخور جنبه درماني ندارند و افراد سالم نيز مي توانند از آنها استفاده كنند.

** دستگاه بخور گرم
از دستگاه هاي بخور بيورر معمولا در هواي سرد و براي مرطوب كردن هوا استفاده مي شود. احتمال رشد باكتري، قارچ و كپك در مخزن اين نوع دستگاه بخور كمتر از نوع سرد آن است.
با اين حال مصرف برق اين دستگاه ها زياد است و احتمال ايجاد سوختگي با بخار آب يا پرش ذرات آب داغ وجود دارد.

** دستگاه بخور سرد
از دستگاه هاي بخور سرد بيشتر در فصل تابستان استفاده مي شود. اين دستگاه ها كم صداتر از نوع گرم هستند و مصرف انرژي برق در آنها كمتر است.
همچنين از آنجايي كه بخار آنها سرد است، خطر سوختگي به ويژه براي كودكان ايجاد نمي كند.
آب سرد محل مناسبي براي تكثير قارچ ها و باكتري ها است و از آن جايي كه در بخور سرد قطرات آب به هوا پراكنده مي شود، اين مواد زيان آور به همراه آب در فضاي اتاق منتشر مي شوند.
همچنين در بخور سرد، مواد معدني آب در هوا پراكنده و به صورت گرد و غبار در محيط خانه پخش مي شوند.

** روش استفاده صحيح از دستگاه هاي بخور
به گفته پزشكان، افزايش رطوبت مي تواند تنفس كودكان و بزرگسالاني را كه مبتلا به آسم هستند، دچار مشكل كند. همچنين روشن بودن مداوم دستگاه بخور آلپكس موجب رشد قارچ در آن و بروز آلرژي در افراد سالم مي شود.
بنابراين براي يك فضاي بسته 100 متري روشن بودن دستگاه بخور براي مدت يك تا 2 ساعت در شب ها براي حفظ رطوبت خانه كافي است و لزومي ندارد از اين دستگاه ها در زماني بيداري استفاده شود.
استفاده بيش از حد از دستگاه هاي بخور سبب مرطوب شدن بيش از حد هواي اتاق و در نتيجه رشد و نمو مايت ها ريال قارچ ها و بروز آلرژي هاي حساسيتي مي شود.

** نكاتي در مورد دستگاه بخور
در صورتي كه كودك يا فرد مبتلا به آسم يا آلرژي يا فرد سالمند مبتلا به بيماري هاي قلبي عروقي يا تنفسي در خانه است، بايد پيش از خريد دستگاه بخور با پزشك مربوطه مشورت شود تا متناسب با وضعيت جسمي افراد دستگاه بخور سرد يا گرم تهيه شود.
دستگاه بخور را بايد از داروخانه هاي معتبر خريداري و از استاندارد و مرغوب بودن آنها اطمينان حاصل كرد.
ظرفيت مخازن دستگاه هاي بخور از سه تا پنج ليتر متغير است كه با توجه به وسعت مكان مورد استفاده بايد تهيه شود.

** روش نگهداري از دستگاه بخور
نگهداري دستگاه هاي بخور از اهميت ويژه اي برخوردار است؛ مخازن و فيلتر اين دستگاه ها در صورت عدم نظافت مي تواند مكاني مناسب براي رشد قارچ ها و باكتري ها باشد. دستگاه هاي آلوده به ويژه براي افرادي كه آسم و آلرژي دارند، مشكل ساز خواهد بود.
براي حفظ دستگاه از هرگونه باكتري، قارچ و كپك، بهتر است به دستورالعمل نگهداري آن دقت شود.
آب داخل مخزن را بايد مرتب عوض كرد. بهتر است هر روز آب داخل مخزن را خالي كرد، دستگاه را با آب و مواد پاك كننده شستشو داد و پس از خشك كردن، دوباره مقداري آب داخل آن ريخت.
در صورتي كه دستگاه فيلتر دارد، بهتر است هر چند وقت يكبار فيلتر آن تعويض شود.

** دستگاه نبولايزر
نبولايزر دستگاهي است كه به وسيله آن مي توان داروها را به صورت استنشاقي ريوي مصرف كرد. همچنين مي توان از اين دستگاه براي مرطوب كردن هواي محيط هاي دربسته استفاده كرد.
دكتر جباردارجاني در مورد دستگاه نبولايزر گفت: اين دستگاه برخلاف دستگاه هاي بخور جنبه دارويي دارد و مي توان از آن براي مصرف داروهاي استنشاقي بيماران ريوي استفاده كرد.
وي اظهار كرد: اين دستگاه 2 نوع مكانيكي و فشاري دارد و براي رساندن داروها به مجاري فوقاني يا تحتاني دستگاه تنفسي مورد استفاده قرار مي گيرد.
جباردارجاني افزود: داروهاي سالبوتامول، پروپرومايد، داروهاي ضدالتهابي و آنتي بيوتيك ها را مي توان در اين دستگاه ريخت و به اين طريق آن را با قابليت تاثيرگذاري بيشتر به ريه هاي بيمار رساند.
وي با بيان اينكه اين دستگاه با دستگاه هاي بخور ايزي لايف تفاوت دارد، ادامه داد: در اين دستگاه مولكول هاي داروها دچار شكست نمي شود و در ساختار داروها تداخل ايجاد نمي كند اما در دستگاه هاي بخور به دليل لرزش هاي دستگاه، امكان تداخل دارويي وجود دارد.
جباردارجاني گفت: از اين دستگاه مي توان براي درمان كودكان و افرادي كه مبتلا به بيماري هاي ريوي هستند، استفاده كرد.
وي خاطرنشان كرد: اين دستگاه براي رفع التهابات راه هاي هوايي بسيار كمك كننده است. اما دستگاه بخور جنبه درماني ندارد و تنها گاهي اوقات به افرادي كه مبتلا به التهاب يا خشكي مجاري هوايي هستند، استفاده از اين دستگاه ها توصيه مي شود.
جباردارجاني گفت: برخي داروهاي ضدالتهابي ريه به گونه اي ساخته شده اند كه بايد براي مصرف آنها از دستگاه نبولايزر استفاده شود تا بيمار آن را به صورت استنشاقي دريافت كند.
وي تاكيد كرد: اين داروها را نمي توان از طريق دستگاه هاي بخور استفاده كرد و بايد حتما دستگاه نبولايزر را براي مصرف آنها بكار برد.
فوق تخصص ريه در مورد موادي مانند اكاليپتوس و ساير موادي كه در دستگاه هاي بخور ريخته مي شود، گفت: تاثير اين مواد به عنوان ضدميكروب و ضدويروس و تميزكننده هوا ثابت نشده است.
جباردارجاني افزود: دستگاه هاي تصفيه هوا كه هوا را تصفيه مي كنند، بسيار موثر هستند به ويژه دستگاه هايي كه سه فيلتر دارند و بو، آلودگي ها، باكتري ها و ويروس ها را مي گيرند، در محيط هايي كه آلودگي هواي زيادي وجود دارد، قابل استفاده است.

منبع